Irak Genel Ticaret ve Müteahhitlik Heyeti Programı, 18-19 Kasım 2024

Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) organizasyonu ve Ticaret Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat başkanlığında, 18-19 Kasım 2024 tarihlerinde Bağdat ve Basra’ya düzenlenen “Irak Ticaret ve Müteahhitlik Heyeti Programı” çok sayıda müteahhit ve ihracatçının katılımıyla gerçekleştirildi. Program kapsamında Bağdat ve Basra’da Türk ve Iraklı firmalar ikili iş görüşmeleri gerçekleştirirken, Irak işveren idareleri ile yuvarlak masa toplantısı düzenlendi.

Ticaret Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat başkanlığında 18-19 Kasım 2024 tarihlerinde düzenlenen “Irak Ticaret ve Müteahhitlik Heyeti Programı” Bağdat ve Basra’da gerçekleştirildi. Çok sayıda müteahhit ve ihracatçının katıldığı ziyaret programı kapsamında Bağdat ve Basra’da yapılan toplantılarda Türk ve Iraklı firmalar bir araya gelirken, Irak işveren idareleri ile yuvarlak masa toplantısı düzenlendi.

İlk durak Bağdat
Ziyaretin ilk durağı olan Bağdat’ta “Türkiye-Irak Genel Ticaret ve Müteahhitlik Heyeti” açılış toplantısı ve ikili görüşmeler gerçekleştirildi. Açılış toplantısına “Ticaret Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat, TMB Başkanı Erdal Eren, Irak Ticaret Bakanı Atir Davut Selman Al-Greyri, TİM Başkanı Mustafa Gültepe ve Irak Ticaret Odaları Federasyonu (FICC) Başkanı Abdülrazak Zuheyri katıldı.

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) ve Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) heyetlerinin bulunduğu etkinliğin iki ülke açısından önemine değinen Bolat, Irak ile ekonomik ilişkilerin son durumu hakkında değerlendirmelerde bulundu.

Irak'ın Türkiye'nin ikinci evi olmasından dolayı, burada bulunmaktan duyduğu memnuniyeti dile getiren Bolat, "Türkiye ile Irak arasındaki ilişkiler çok uzun yıllara dayanan köklü ilişkiler. Son 50 yılda bu ilişkilerde, ekonomi, ticaret, enerji, yatırım, turizm, müteahhitlik çok önemli rol almıştır. Türkiye'nin Irak ile ekonomik ilişkileri bir sektör ya da bir ürün grubuna bağlı değildir, ekonominin neredeyse tamamını kapsayan çok geniş bir ilişkiler ağıdır. Bu nedenle Türkiye-Irak ekonomik ilişkileri Türkiye ekonomisi açısından ilk üçe girmektedir, eminim Irak tarafında da Türkiye ile ilişkiler ilk üçe girer." ifadelerini kullandı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Irak'a tarihi bir ziyaret gerçekleştirdiğini anımsatan Bolat, bu ziyaretin çok önemli somut çıktıları olduğunu, çok sayıda anlaşma imzalandığını dile getirdi.

Bolat, söz konusu projenin Irak ekonomisi açısından çok önemli bir proje olduğunu belirterek, "Bu çok önemli bir kalkınma projesidir. Biz de bu projenin bir parçasıyız ve güçlü bir parçası olmaya devam edeceğiz." dedi.

Açılış konuşmalarının ardından Türk ve Irak firmaları arasında ikili görüşmeler gerçekleştirildi.

İkili görüşmelerin ardından Irak işveren idareleri ile yapılan yuvarlak masa toplantısına Bakan Bolat ve Başkan Eren’in yanı sıra Irak Ticaret Bakanı Atir Davut Selman Al-Greyri, Irak İmar İskân, Belediyeler ve Kamu İşleri Bakanı Bengin Rekani, Irak Kalkınma Fonu Başkanı Muhammed El-Neccar, Necef Valisi Yusuf Gnavi, Irak Başbakanının Ulaştırma Konularından Sorumlu Danışmanı Nasr Al- Esedi, Bağdat Vali Yardımcısı Hani Abdul Jabbar Nurullah, TürkMMMB Başkanı Hüseyin İrfan Aker katıldı. Toplantıda, Irak İmar İskân, Belediyeler ve Kamu İşleri Bakanlığının yanı sıra Tarım Bakanlığı, Su Kaynakları Bakanlığı ve Ulaştırma Bakanlığı yetkilileri de hazır bulundu.

Toplantıda konuşan Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı Erdal Eren, Türk müteahhitlerinin Irak’ın yeniden inşasında yer almaya istekli olduklarını ve bu ziyaret öncesinde de çok sayıda etkinlikte Iraklı yetkili ve muhataplarına bilgi verdiklerini kaydetti. Irak’ın ihtiyacı olan altyapı projelerini yakından takip ettiklerini belirten Başkan Eren sözlerine şöyle devam etti; “Basra’dan Türkiye sınırına kadar uzanacak, stratejik öneme sahip kara ve demiryolu ulaştırma koridorunun inşasına yönelik “Kalkınma Yolu” projesinde yer almak hususundaki isteğimizi bir kez daha vurgulamak istiyorum. Irak’ı önemli bir ulaşım merkezi haline getirecek ve sürdürülebilir kalkınma için temel oluşturacak söz konusu Kalkınma Yolu projesinin yanı sıra önümüzdeki dönemde ülkede hayata geçirilmesi planlanan Bağdat Metro ve Çevre Yolu projeleri ile hastane, okul, konut, enerji iletim hatları ile turizm tesisleri projelerine, su altyapısı, arazi ıslahı, su arıtma, sulama ve baraj projelerine Türk müteahhitlik firmaları olarak talip olduğumuzu ve Irak’ın ekonomisine katkıda bulunmayı arzuladığımızı da tekrar belirtmek istiyorum. Bu noktada, Türkiye ve Irak arasında 22 Nisan 2024 tarihinde imzalanmış olan “Su Alanında İşbirliğine İlişkin Anlaşma” çerçevesinde, su altyapı projelerinin finansmanının, Türkiye’nin Irak’tan petrol alımlarına dayanan bir sistem aracılığıyla karşılanmasına yönelik mekanizmaya en kısa zamanda işlerlik kazandırılmasını ve uygulamaya geçilmesini sabırsızlıkla beklediğimizi de ifade etmekte yarar görüyorum. Irak Su Kaynakları Bakan Yardımcısı Sayın Hüseyin Abdulemir Bagga’nın 30 Ekim 2024 tarihinde Birliğimizi ziyaretinde dile getirilen sulama ve baraj projelerinin inşasına bir an önce başlamak istiyoruz.“

Sorunlar dile getirildi
Türk müteahhitlik firmalarının Irak’ta faaliyet gösterirken karşılaştığı sorunlara da değinen Başkan Eren, “Irak’ta %100 yabancı sermayeli şirket kurulamamakta, yabancı hisse oranı en fazla %49 olabilmektedir. Bu durumun değişmesi kuşkusuz daha fazla firmamızın Irak’a ilgi göstermesine ve yatırım yapmasına imkan verecektir.  Firma çalışanlarının vizeleri ortalama 40-60 gün içerisinde alınabilmekte, bu da firmaların personel planlamasında zorluklar yaşanmasına neden olmaktadır. Bu hususta ülkemizdeki Büyükelçilik yetkililerine gerekli talimatın verilmesini takdirlerinize sunuyorum. Kuzey Irak’ta yıllar önce tamamlanmış projelerden kalan alacakların hala ödenmemesi sorunu firmalarımızın gelecekteki projelere olan güvenlerini sarsmaktadır. Bu önemli sorunun çözümü hususunda ilgililere gerekli talimatların verilmesini takdirlerinize sunuyorum. Yeni başlayan projelerde avans verilmemesi, ihalelerin yerel para cinsinden yapılması ve hakedişlerin çok gecikmeli olarak ödenmesi firmalarımızın ihalelere rekabetçi bir şekilde katılmasını engellemektedir. Firmalarımız Irak Merkez Bankası'nın döviz politikaları nedeniyle döviz ile ilgili banka işlemlerinde önemli sorunlar yaşamaktadır. Bu hususun da iyi niyetle çözüme kavuşmasını beklemekteyiz. Firmalarımızın yaşamakta oldukları sorunların giderilmesinde ileriye doğru atacağımız her adımın Irak ve Türkiye arasındaki mevcut işbirliğinin gelişmesine büyük katkı sağlayacağına işaret etmek isterim.“ dedi.

Basra Valisi Esad El-Eydani ile özel görüşme
Ziyaretin ikinci gününde Basra’da düzenlenen “Türkiye-Irak Genel Ticaret ve Müteahhitlik Heyeti Programı” Basra Valisi Esad El-Eydani’nin de katılımıyla gerçekleştirildi. Açılış programının ardından Türk ve Irak firma temsilcileri arasında ikili görüşmeler yapıldı.

Toplantı sonrası TMB Başkanı Erdal Eren, Basra Valisi Esad El-Eydani ile görüştü. Görüşmede, uygun bir zamanda sadece müşavirlik ve proje firmaları ile özellikle altyapı işlerinde tecrübeli müteahhitlik firmalarımızdan oluşan bir heyetle doğrudan Basra’ya gelip planlanan projeler hakkında çok detaylı toplantılar yapmak hususunda mutabık kalındı.