Türkiye-Ukrayna Yeniden İnşa Görev Gücü 1. Toplantısı, 13 Mart 2025

Türkiye-Ukrayna Yeniden İnşa Görev Gücü’nün ilk toplantısı, 13 Mart 2025’te Kiev’de Ticaret Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat başkanlığında gerçekleştirildi.

Toplantıya, Ticaret Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat’ın yanı sıra Bakan Yardımcıları Volkan Ağar ve Mustafa Tuzcu ile Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Dışişleri Bakanlığı Genel Müdür Yardımcısı Can Oğuz, Türk Eximbank Proje Finansman Müdürü Sevde Baltaşı, TMB Başkan Vekili Süheyla Çebi Karahan, TMB Yönetim Kurulu Üyesi İhsan Çetinceviz, Türk Müşavir Mühendisler ve Mimarlar Birliği Başkanı Kerim Orhon, DEİK/Türkiye-Ukrayna İş Konseyi Başkanı Ruşen Çetin ile 24 firma temsilcisi katıldı. Ukrayna Restorasyon ve Kalkınma Ajansı Başkanı Serhii Sukhomlyn, Başkan Yardımcısı Viacheslav Didkivskyi, Ukrayna Limanlar İdaresi Başkanı Oleksandr Semyrha ile Ukrayna Demiryolları, Ulusal Posta İdaresi, Devlet Hava Trafiği Hizmetleri de yetkilileri toplantıda hazır bulundu.

Toplantıda yaptığı konuşmasında TMB Başkan Vekili Süheyla Çebi Karahan, Türkiye ile Ukrayna arasındaki stratejik ortaklığın yıllar içinde güçlendiğini ve Türk müteahhitlerinin ülkede bugüne kadar yaklaşık 10 milyar dolar değerinde 330 proje gerçekleştirdiğini belirtti. Savaşın başladığı 2022 yılından bu yana müteahhitlik firmalarımızın Ukrayna’da 1,2 milyar dolar tutarında 99 proje üstlendiğini vurgulayan Karahan, Türkiye Müteahhitler Birliği’nin Ukrayna'nın yeniden inşasında aktif rol almak amacıyla birçok girişimde bulunduğunu, savaşın başlangıcından bu yana, muadil Ukrayna kuruluşlarıyla işbirliği tesis edildiğini, “Türkiye-Ukrayna Yeniden İnşa Görev Gücü”nün kurulması için girişimlerde bulunulduğunu, Görev Gücü çerçevesinde Türk müteahhitlik firmalarının Ukrayna’nın şehirlerinin, yollarının, köprülerinin ve sosyal tesislerinin yeniden inşa edilmesi sürecinde rol üstlenmeye hazır olduğunu ifade etti. Firmalarımızın mühendislik, tasarım ve inşaat konusunda büyük deneyime sahip olduğunun ve dünya genelinde kalkınma programları kapsamındaki büyük altyapı projelerini hızlı, yüksek kaliteli ve uygun maliyetle hayata geçirdiğinin altını çizen Karahan, Yeniden İnşa Görev Gücü'nün iki ülke arasında daha güçlü bir ortaklığa doğru atılan önemli bir adım olduğunu belirtti.

Toplantıda konuşan Ukrayna'nın Yeniden Yapılandırılmasından Sorumlu Başbakan Yardımcısı ve Topluluklar ve Bölgeler Kalkınma Bakanı Oleksiy Kuleba, Türkiye’nin güvenilir ve stratejik bir ortak olduğunu vurgulayarak, özellikle esir takası ve Karadeniz Tahıl Girişimi Anlaşması’ndaki rolü için teşekkür etti. Ülkelerinin bu zorlu süreçten geçerken Türk müteahhitlik firmalarının her zaman büyük destek olduğunu vurgulayan Bakan Kuleba, Ukrayna’nın yeniden inşası sürecinde ülkemizden yatırım da beklediklerini, projelerin hayata geçirilmesi için uluslararası ihracat kredi ajansları, çok taraflı kalkınma bankaları, uluslararası finans kuruluşları ve bankalar ile finansman temini konusunda çalışmalar yürütüldüğünü, projelere devlet garantisi de sağlanacağını belirterek, Ukrayna’nın yeniden inşası kapsamındaki ana konuların; ulaştırma ve lojistik, enerji ve dağıtımı, konut ve sosyal altyapı ile özel sektörün güçlendirilmesi olduğunun altını çizdi.

Ticaret Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat, savaşın zorluklarına rağmen iki ülke arasındaki ticaretin sürdüğünü ve 10 milyar dolarlık ticaret hacmi hedefinin korunduğunu belirtti. 2022’de imzalanan Serbest Ticaret Anlaşması’nın Ukrayna tarafından da onaylanmasının beklendiğini ifade eden Bakan Bolat, Türk iş insanlarının Ukrayna’da yatırımlarına devam ettiğini ve iki ülke arasındaki işbirliği olanaklarının güçlendirildiğini vurgulayarak, özellikle 31 Ocak 2024'te İstanbul'da imzalanan "Türkiye-Ukrayna Yeniden İnşa Görev Gücüne İlişkin Uygulama Esasları"nın somut projelere dönüştürülmesinin hedeflendiğini dile getirdi.

Ukrayna Topluluklar ve Bölgeler Kalkınma Bakan Yardımcısı Maryna Denysiuk tarafından yapılan sunumda, önümüzdeki dönemde Ukrayna’da gerçekleştirilmesi öngörülen projelere ilişkin bilgi verildi, ülkedeki fiziksel hasarın 176 milyar dolar, yeniden inşa ihtiyacının ise 584 milyar dolar olduğu ifade edildi. Sunumda en fazla konut, enerji ve ulaştırma alanlarında yatırıma ihtiyaç duyulduğu, yeniden inşa için uluslararası finans kuruluşlarından finansman temin edilmesi yönünde çalışmaların sürdürüldüğü belirtildi. Enerji projeleri için (29 proje) 4,8 milyar, sağlık projeleri için (49 proje) 860 milyon, ulaştırma projeleri için (82 proje) 3 milyar, sosyal hizmet projeleri için (42 proje) 2 milyar ve eğitim projeleri için (66 proje) 1,2 milyar dolar tutarında bütçe ayrıldığı anlatılan sunumda, bu projelere ek olarak karayollarının, limanların ve havalimanlarının geliştirilmesi, köprü, elektrik üretim tesisleri, terminal inşası ve lojistik altyapı projelerinin de mevcut olduğu ifade edildi. Bu projelerde Türk müteahhitlik firmaları ile çalışmak istedikleri, bu kapsamda Türk firmalarına vergi ve gümrük avantajları sunulduğu dile getirildi.

Toplantının ardından Türk heyeti, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy tarafından kabul edildi. Başkan Zelenskiy, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yaptığı görüşmeye atıfta bulunarak Türkiye’nin Ukrayna için stratejik bir ortak olduğunu belirtti. Türk müteahhitlerinin ülkenin yeniden inşasında önemli bir rol oynayacağını ve ticari işbirliğinin güçlendirilmesi gerektiğini vurgulayan Zelenskiy, 2022 yılında imzalanan Serbest Ticaret Anlaşması'nı Ukrayna’nın da onaylamaya hazır olduğunu, bu Anlaşmanın yürürlüğe girmesi ile birlikte ikili ticaret hacminin hedeflenen düzeye ulaşacağını söyledi.

Program kapsamında, TMB ile Ukrayna Ticaret ve Sanayi Odası işbirliğinde bir toplantı düzenlendi. Toplantıda konuşan TMB Başkan Vekili Süheyla Çebi Karahan, önümüzdeki dönemde Ukrayna Restorasyon ve Kalkınma Devlet Ajansı ile TMB arasında işbirliği tesis edilmesi ve mevcut Görev Gücü’ne işlerlik kazandırılması yönünde adımlar atılacağını, TMB’nin Türk inşaat sektörünün önde gelen firmalarını temsil ettiğini, söz konusu firmaların hemen tümünün, uluslararası müteahhit olarak faaliyet gösterdiğini, kamu-özel işbirliği (KÖİ) projelerinde de büyük tecrübeye sahip olduğunu belirterek Ukrayna’nın Türk inşaat sektörü için güvenilir bir ortak ve özel öneme sahip bir ülke olduğunu, Ukrayna yetkililerinin de benzer bir güven anlayışıyla, bugüne kadar Türk müteahhitlik firmalarıyla birçok projeyi hayata geçirdiğini ifadeyle, amacımızın, savaş sonrası ülkenin yeniden inşasında birlikte çalışmak ve Ukrayna’nın kalkınmasına katkıda bulunmak olduğunu dile getirdi. Toplantının sonunda Türk ve Ukraynalı iş insanları arasında ikili görüşmeler gerçekleştirildi.